Bidprentje Achiel Vandamme

Dit is het bidprentje van Achiel, gedrukt in Lauwe, 

wellicht door toedoen van zijn familie in Lauwe

" Vreugdig zag hij den zegepraal van 't Vaderland en op 't ogenblik dat hij de zoete hoop mocht koesteren zijn geboortegrond en de geliefden zijns herten weder te zien velde hem de ziekte neder. "

Lauwe

 ZIJN LAATST BEWAARDE BRIEF.

Antwerpen, den 2 februari 1919  

“ Ik ben goed aangekomen in mijne batterie maar veel kouwde geleden in Tourcoing.                                                                                                                                                                             Bij Lucie heb ik het goed gesteld. Gij kend ze ook wel, gij moet niet vragen of  als zij gevraagt en getaald . Ik heb haar den pak scocolat gegeven voor haar nieuwjaar want ik moeste niet wat geven en zij was toch zoo content. Ik heb daar wel gelachen met die Augusta dat is een meisje die zouw geerne verkeren want het is zot van een knecht en ik heb er nog al mede gelachen. ge moet het geloven dat tijd mij niet tegen stak.                                                                                         

En van daar ben ik naar Lauwe en ik heb daar ook goed ontvangen geweest en ik wist niet waar eerst zien dat allen zoo zere klapten en al te gaar. Wel wel daar is ne mensch algelijk goed ontvangen.                                                                                

Nu ik heb een brief ontvangen van onckel Camiel met een portret van Achille en een van Remie. Zij zijn nog redelijk getrokken. Ik heb ook nog een brief gehad van Capon en volgens dat het schijnt zouw zijn zuster maar op 4 uren van hier zijn. Zoo ik zal zeere ne keer schrijven en dan gaan. “

Dramatisch , nog geen twee weken later is Achiel overleden, naar men zegde, ten gevolge van tyfus.

BRIEF UIT ANTWERPEN

Antwerpen 2/1/1019   “ Ik heb goed uwen brief ontvangen van den morgen waarin ik mijn nieuwjaar vint zoo ook het certifikaat.. Ik bedank u voor uw goedheid. Ook den brief van Georges waarop hj laat weten dat Marguerite de koeien niet met meer wacht. Ik zie ook op uwen brief dat Martha thuis is maar hoe heeft zij het gesteld op haren weg in Parijs en heeft vader haar gevonden in Bordeaux. Laat het mj al weten.

Nu Alice, ik moet u laten weten alsdat ik verandert ben van batterie. Zoo gij moet opletten als gij schrijft. Het adres staat van boven op den brief.
Achille Vandamme 3 batterie 5 Groupe 2 R.A.L - Antwerpen

NIEUWJAARSWENS

Gent 24/12/18                                                        

  "Den schoonen dag zal zeker ook wel komen"

"Ik kom u een goed en gelukkig nieuwjaar te wenschen, wel te hopen dat wij in het jaar 1919 allen bij elkaar zullen zijn. Het is nu algelijk een verandering bij over jaar. Nu is Martha thuis gekomen en we moeten niet meer vechten. Men mag nu gerust gaan slapen. Vroeger moest men altijd aan iemand denken. Den schoonen dag zal zeker ook wel komen in het jaar 19 dat ik zal mogen van den troep afgaan. Wat eenen schoonen dag zal dat zijn voor ons allen wij wederom mogen te zamen een nieuw leven opoefenen.

Nu alice, ik heb ook u pakje ontvangen met alles in, zoo ook een kaarte waarop gij mij laat weten als dat vader naar Bordeaux is achter Martha. Zoo zij zal al thuis zijn.

Zoo ik hoop wel dat gij achter een certificaat zult gaan voor mij omdat ik zouw kunnen in conge komen.”

EEN CERTIFIKAAT VAN DE BURGEMEERSTER OM IN CONGE TE KOMEN.

EEN CERTIFIKAAT VAN DE BURGEMEESTER DAT MARTHA NA 4 JAAR THUIS IS.

Gent den 20 december 1918

“ Nu alice dat is een brief dat ik u meegeeft van eene cameraad tot tegen Bordeaux want de conges zijn op voor frankrijk maar ik mag nog komen. Daar ik in conge geweest heb naar nonkel  August, zoo ik moet mijne toer afwachten. Maar ge moet zien als Martha thuis komt datgij met haar naar den burgmeesters gaat achter een certifikaat voor mij en doen daarop zetten dat Martha afgekomen is van duitschlsnd en dat meer dan 4 jaar is dat ik haar niet meer gezien heb en alzoo zouw ik nog voor nieuwjaar kunnen thuis zijn.

En ge moet ook geld zenden want het zouw kunnen gebeuren dat wij moeten onze route betalen. Zoo ge moet maar geld genoeg zenden want ge moet ook weten dat het bijna een jaar is dat ik u allen niet meer gezien heb en ik verlang ook ne keer al te samen te kunnen klappen en lachen.".

Eerste Brief uit Gent

Van 2 november tot 4 december zijn er geen brieven. Zijn die niet toegekomen ? Ook vanaf heden zijn de brieven minder talrijk, hij schrijft;

EERSTE BRIEF  UIT GENT. “ DAT IS WAT WILT , BELGIE IS LIBER.”

GENT  4/12/18    " ... het was 14 dagen dat wij geen brieven gehad hebben en wij moesten niet schrijven, de brieven vertrokken niet en zoo wat avans van te schrijven als alle brieven blijven hangen.  Vraagt of ik al het geld ontvangen heb. Het is al 14 dagen. Ik heb het u pertank geschreven. Nu alice, wij vertrekken bij eenige dagen naar duitschland. Dat zal iets zijn als wij daar zullen toekomen maar ik geloof niet dat den oorlog gedaan is want er zit noch iets onder dat ze niet kenbaar maken. Nu dat is wat dat wilt, belgie is liber.”

MARIA VANHAVERBEKE

Gent 14/12   " Alice ik heb u al geschreven dat Maria Vanhaverbeke dood is seder een maand of twee. Zij is ziek gevallen en is dood op 3 dagen. Zij zijn daar toch al jong gestorven niet waar, maar er is niets aan te doen.”

Gent 12/12/18      ALLES VEEL DUURDER DAN BACHTEN DE KUPE

" ik kom juist 3 brieven te ontvangen, een van 29 en den 30e van de 11e maand en van den 4e december. Gij zegt dat het een alf maand is dat gij van mij geen  nieuws gehad heeft een alf  maand kan niet zijn of de brieven zijn achter gebleven. Maar ik heb in 8 dagen niet geschreven daar ik in conge was bij nonkel August en ik had het u geschreven eer ik vertrok. Als ik eerder in de batterie gekomen ben heb ik het sanderendaags geschreven. Gij zegt dat gijder staat om zot te komen. Ge moet nu op mij niet meer denken, er zal niets meer gebeuren, den oorlog is nu gedaan en het is toch ook niet noodig dat men  alle dage schrijft nu tegenwoordig nietwaar want hier waar we nu zijn is alles vele dierder dan bachten de kupe.

Ieder keer dat ik schrijf is het nu 1 fr of 2 fr voor 5 blaten en 5 enveloppen is het ne 1 f 25. Zoo als men ne keer of 2 in een week schrijf is het voor het minste 5 naar 6 fr per week. Zoo zie ne keer, zoo het is niet om de zot te houden met papier, niet waar Alice.”

WAPENSTILSTAND...

EERSTE BRIEF  UIT GENT. “ DAT IS WAT WILT , BELGIE IS LIBER.”

11 november Wapenstilstand.

Van 2 november tot 4 december zijn er geen brieven bewaard. Wij weten dus niet hoe hij de wapen- stilstand heeft ervaren. Wel schrijft hij niet meer  van aan het front maar van uit Gent. De post is ook onregelmatig geweest of zijn zij brieven bij verhuis achterwege gebleven. Hij schrijft:

GENT  4/12/18    " ... het was 14 dagen dat wij geen brieven gehad hebben en wij moesten niet schrijven, de brieven vertrokken niet en zoo wat avans van te schrijven als alle brieven blijven hangen.  Vraagt of ik al het geld ontvangen heb. Het is al 14 dagen. Ik heb het u pertank geschreven. Nu alice, wij vertrekken bij eenige dagen naar duitschland. Dat zal iets zijn als wij daar zullen toekomen maar ik geloof niet dat den oorlog gedaan is want er zit noch iets onder dat ze niet kenbaar maken. Nu dat is wat dat wilt, belgie is liber.”

BLIJ WEERZIEN VAN ZIJN ZUS MARTHA

BLIJ WEERZIEN...

"  Front 2/11/18  “ Ik kom u het goede nieuws vertellen. Ik heb Martha gaan bezoeken  en goed gevonden.   Ik ben eerst naar nonkel Emile geweest en van daar  heb ik naar nonkel August geweest  die ook in Lauwe woont seder een jaar en dan heb Slinna met een van  nonkel Emiels achter Martha geweest. Het was bijna donker als zij vertrokken zijn en ze zijn 's anderen daags smorgens met Marha afgekomen. Toen ik oorde dat ze inkwamen voelde ik bijna geen grond meer. Ge kunt peinzen meer dan 4 jaar elkander niet meer gezien hebben en ik herkende bijna haar niet meer. Zij is zoo verandert en vervet. Zij is wel versnelt en des avond hebben wij goed gelachen, ik en Jul van nonkel August hebben geheel den avond gezongen dat dunderde. Gij had daar ook moeten  zijn om zoo schoone te lachen, martha zei het ook. Ik heb daar 2 dagen geweest en het heeft mij niet verveelt. Gij mag het geloven ik had gisteren avond als ik thuis kwam niet veel tijd meer om te schrijven.                                                                                                                       Ik heb geschreven naar huis en het portret van Martha en van nonkel August naar huis gezonden. Gij zal het meschien ook al gezien hebben. ik heb ook het portret van nonkel Emiels ge vraagt of en zij hebben  het niet willen geven. Gij mag geloven dat zij niet schoon gedaan hebben met nonkel August en met Martha binst den oorlog. Ik was daar ook niet wel k' was veel beter bij nonkel August.   

Nu ik en Martha hebben ons te gare doen trekken in Lauwe en als  ze gedaan zijn zal ik dan een opzenden. Nu alice, gij mag geloven dat Martha en al, dat ze veel afgezien hebben 4 jasr lang bij de duitsch. Het was toch zoo content van mij te zien, dat arme schaap. Maar ik was ook content .                             

 Nu als de conge zullen open gaan zal ik u schrijven achter geld want ik zal komen met Martha en zij hebt geen belgsch noch fransch geld, t'is al duitsch en om haren trein te betalen zal ze moeten fransch geld hebben en ik zal Martha alleszins mede hebben als ik kom. Martha hebt ook ne brief geschreven. Ik heb hem in onze boite gestoken omdat gij hem sebit zouw hebben.” "